Over Eemnes

Vanaf 1812 zijn beide Eemnessen, Eemnes-Buiten en Eemnes-Binnen allebei met oude stadsrechten, één gemeente. De geschiedenis van Eemnes staat in grote tegels in het dorpscentrum op de Braadkamp uitgebeeld.

De polder strekt zich uit vanaf de Eem tot aan het Gooi in Noord-Holland. Op de provinciegrens staan nog grenspalen, die in de volksmond Leeuwenpalen worden genoemd, naar de daarop afgebeelde leeuwen. Enkele van die palen zijn te zien bij de rotonde aan de Verlengde Laarderweg aan de westkant van de snelweg, de A27.

In de polder is de oude verkaveling, indeling voor het boerengebruik, nog te zien: smalle stroken die vanaf de Eem naar het Gooi lopen, zogenaamde erven. Vanaf de Eem loopt ook een vaart: de Eemnesser Vaart. Deze werd in 1589 gegraven. Voor de scheepvaart werd er een houten  sluisaangelegd, die in 1651 door het huidige, een stenen exemplaar vervangen werd. Naast de sluis werd aan een kant de sluiswachterwoning (boerderij) gebouwd en aan de andere kant verrees een watermolen om het polderwater beter naar de Eem te kunnen afvoeren. Deze molen werd in 1884 een stoomgemaal, dat in 1921 werd geëlektrificeerd. Thans is het vervangen door een ondergronds pompensysteem, dat op afstand wordt bediend. Het oude gemaal is op bepaalde dagen, bijvoorbeeld Open Monumentendag, geopend voor bezoek. Vanaf het gemaal loopt een prachtig fietspad langs de buitenhaven en de Eem naar het pontje bij Eemdijk (vaart niet op zondag).

Het sluisje en het gemaal zijn gebouwd in de zomerdijk; de winterdijk was deel van de huidige Wakkerendijk en Meentweg. Na aanleg van de Afsluitdijk in 1932 is die dijk als overbodig grotendeels afgegraven. De zomerdijk daarentegen is nog duidelijk in het landschap te zien. De vele dijkdoorbraken lieten hun sporen na in de vorm van waaien, elders wielen genoemd. Deze waaien vormen een van de aardrijkskundige monumenten in de provincie Utrecht. Zij worden beheerd door Natuurmonumenten. In en rond deze waaien, en vooral ook in het noordelijk deel tegen in de richting van het Gooimeer zijn veel poldervogels te zien. Op de oude Middeleeuwse dijk, de Meen(t)dijk bevindt zich een vogelkijkhut. Voor een bezoek van deze omgeving is de Theetuin een prachtig start- en eindpunt. In het zuidelijk deel van de polder is een klompenpad uitgezet.

De kern van Eemnes, rond de grote toren van de Middeleeuwse, hervormde Nicolaaskerk, is beschermddorpsgezicht. Vooral de Kerkstraat met aan beide zijden prachtige huisjes, is een mooi dorpsgezicht. Voor de wandelaar of fietser is in directe omgeving gelegenheid genoeg om even met een consumptie uit te rusten en te genieten. Dit kan bij Schippers Welvaren (café Staal), vlak bij de voormalige haven, het Oude Raadhuis er tegenover en in winkelcentrum De Minnehof, waar een cafetaria, café/bakkerij Tetteroo en een Chinees Restaurant zijn.

Langs de voormalige winterdijk, nu de wegen Wakkerendijk en Meentweg, liggen divers boerderijen. Enkele hiervan zijn prachtige boerenhoeven, o.a. Wolfstede (Wd 88) en de Eendracht met de hoofden (makelaar Drieklomp, Wd 178a).Vlak bij Baarn ligt het kleine laat-Middeleeuwse kerkje: de voormalige Pieterskerk. Maar ook moderne bedrijven, waar de koe nog dagelijks gemolken wordt, zijn hier gevestigd, evenals verspreid in de polder. Zij zijn zo ingepast, dat het weidse uitzicht behouden is gebleven en de stilte nog in een groot deel van het gebied nog te beleven valt, ondanks vliegtuiglawaai en autoverkeer op de nabije snelwegen. Het is deel van het Nationaal Landschap Arkemheen-Eemland.